De historie van ons gebouw en onze kerkelijke gemeente, de eerste kwart eeuw
De uitbreiding van Benthuizen begon 50 jaar geleden. De vijf gereformeerde gezinnen die hier woonden (o.a. Schellingerhout, Pos en Mets) waren tot dan toe aangewezen op Hazerswoude of Zoetermeer. Maar het aantal gereformeerde gezinnen werd groter en ook was er een instroom van confessioneel hervormden die zich niet zo erg thuis voelden in de kerk aan de Dorpsstraat. In 1967 werd het initiatief genomen om in Benthuizen kerkdiensten te organiseren, eenmaal per maand in het gymlokaal van de voormalige openbare school. De diensten gingen uit van de gereformeerde kerk Zoetermeer en een aantal hervormden waren gast. De ruimte in de openbare school werd al gauw te klein. In 1968 nam de gemeente Benthuizen het initiatief tot het bouwen van een multifunctioneel gebouw dat nu De Tas heet. Geïnteresseerde gebruikers moesten een startkapitaal van 20.000 gulden opbrengen, 5000 gulden kwam van de gereformeerde kerk van Zoetermeer. Behalve voor de kerkdienst was De Tas op zondag dicht! In februari 1969 werd de eerste paal geslagen en met de kerst van dat jaar vond de eerste kerstdienst plaats. De oliecrisis en de autoloze zondagen van 1973 zorgden voor invoering van wekelijkse kerkdiensten in De Tas.
De Tas heeft 15 jaar dienst gedaan als onze kerk. Dat betekende: iedere week stoelen klaar zetten, kerk na afloop opruimen en soms voor de dienst de troep van feestjes van zaterdag. In de winter moest er altijd hartverwarmend gepreekt worden want de hete lucht die met veel geraas naar binnen geblazen werd ging bij aanvang van de dienst uit en verwarmde alleen het plafond. Helaas had De Tas niet bij iedereen een goede naam en de ongemakken werden wel erg groot. Daarnaast ontstond bij de kerkleden steeds meer de behoefte aan een eigen “gezicht”.
Vanaf 1965 waren we gegroeid als kool, De vijf gereformeerde gezinnen waren gegroeid tot meer dan zestig. De confessioneel hervormden, ruim veertig gezinnen, waren na veel gepraat en soms strijd uiteindelijk geperforeerd naar Wijkgemeente 1 van de hervormde kerk in Zoetermeer en vormden later een aparte wijk. Vanaf het begin in 1967 voelden we ons al “samen op weg” maar in de praktijk kwam het niet verder dan een HervormdGereformeerd Overleg, het HGO, waarin de twee wijkkerkenraden met elkaar samenwerkten. De reden is simpel: de twee moederkerken in Zoetermeer waren nog niet zover.
Een eigen predikant...
In 1984 nam het HGO een besluit om aan een aantal (ex)leden van de kerkenraad te vragen een toekomstvisie voor de HGOgroep op te stellen. De leden van die club waren Lenie van der Ster, Jan Medema, Pieter de Graaf en Peter Veenman. Na een aantal bijeenkomsten werd een visie aan het HGO gepresenteerd met twee belangrijke aspecten voor de ontwikkeling van een eigen identiteit. Primair was een “eigen” predikant.( Het is grappig dat we nog vaak bij de afkondigingen horen spreken van“onze eigen predikant”.Hij of zij is niet van ons, maar misschien toch wel erg eigen). Hoewel het financieren van een predikant ook in deeltijd al een aardige toer is voor een kleine gemeente (op het toppunt hadden we zo’n 500 leden) kwam er nog een tweede boute uitspraak van de toekomstcommissie, te weten een eigen gebouw. De uitspraken werden voorgelegd aan een gemeentevergadering boven in de kantine van de Garage Van der Meer. De leden schaarden zich achter het plan van de predikant in deeltijd. Het eigen gebouw leek een onhaalbare kaart maar de commissie kreeg toestemming om met plannen te komen zolang dat niet ten koste zou gaan van de “eigen predikant”. Lenie, Jan, Pieter en Peter togen weer aan het werk.
...en een eigen gebouw
De haalbaarheid van een eigen gebouw kwam in zicht toen de Hervormde kerk in de Dorpsstraat behoefte had aan meer ruimte voor de jeugd. Een fiftyfifty deal leek mogelijk: ‘s zondags de kleuterschool voor ons en door de week voor jeugdwerk van de NHkerk. De kerkvoogdij was voor maar de kerkenraad van de NHkerk was uiteindelijk tegen en ging voor uitbreiding van De Bron. Eigenlijk hadden we van tevoren kunnen weten dat dit niet een begaanbare weg zou zijn: tien jaar eerder waren we ontvangen in de oudervereniging van “de school met de Bijbel” met het zingen van de psalm op hele noten: Getrouwe Heer de heidenen zijn gekomen ....! Een eigen gebouw leek verder weg dan ooit.
In het gemeentehuis werd toen gesuggereerd om De Tas gedeeltelijk om te bouwen tot kerkelijke ruimte. Het jeugdhonk en de biljartclub konden dan ook blijven. Dit plan werd met verve verdedigd door Verbree (toenmalige burgemeester) en Peter bracht het als gezagsgetrouw ambtenaar ter discussie. Hoewel Lenie er alles voor over had om de droom van een eigen gebouw te verwezenlijken werd haar dit toch te gek. Navraag leerde dat bij ombouw tot kerk o.a. de verwarming erg kostbaar zou zijn. Door de medegebruikers zouden wij niet de enige eigenaar zijn maar wel de eigenaar worden van het bouwkundig slechtste deel. Het plan De Tas ging niet door en de gymzaal werd een paar jaar later afgebroken.
Tegen beter weten in heeft de commissie toch een plan opgesteld. We zouden de kleuterschool kopen voor 230.000 gulden en in eigen beheer met vrijwilligers voor 70.000 gulden ombouwen tot kerk. De financiering werd in drie stukken gehakt: 1 ton subsidie van kerkelijke organisaties, 1 ton zelf opbrengen en 1 ton hypotheek. Het leek te gek voor woorden in drie jaar 100 gezinnen een ton extra op te laten brengen, drie jaar lang een verdubbeling van de bijdrage. Daarnaast een jaar lang tientallen vrijwilligers laten klussen om een school te veranderen in een kerk. Een enkeling meende dat dit geen haalbare kaart was en dat we het op professionele wijze moesten aanpakken. Toen het HGO eenmaal een beslissing nam haakten zij boos af. Het is erg spijtig dat de emoties zo hoog opliepen dat het nooit meer goed gekomen is. De rest ging enthousiast door. In de herfst van 1986 werd het gebouw gekocht door de nieuw geboren gereformeerde kerk van Benthuizen met Ben Buikema als voorzitter. Ben was ook de financiële expert, ruim 25 jaar later kreeg hij een lintje voor zijn inspanningen.
De verbouwing
De voorzitter van het hervormde deel van het HGO, Anne van Noort, kwam toen in actie. Met zijn bouwkundige kennis werd een plan opgesteld, tekeningen gemaakt en het werk ter hand genomen. Anne was dag in dag uit aan het werk in de kerk. Eerst werd er gesloopt: de tegelvloeren eruit gehakt met pneumatische hamers, de draagmuur tussen twee lokalen eruit gehaald, de kleutertoiletten gingen eraan en ga zo maar door. Het slopen van het plafond was duidelijk het makkelijkste deel van het werk. Iedere vrijwilliger zal zich het stof herinneren....!
Tijdens de opbouw fase vonden er allerlei ludieke acties plaats. Er werden handdoeken van De Hoeksteen verkocht, de plafondlatjes kon je voorzien van een naam voor 1 gulden, we hielden een sponsorfietstocht langs de kerken in een omtrek van 15 km, een bazaar etc. Bouwkundig werd een kunststukje uitgehaald door zonder hulpmiddelen een kolom en dakspant aan te brengen op de plaats van de verdwenen tussenmuur. De plafondlatjes en het elektra werden aangebracht. Wie het precies was Freek de K, Ben B. of Jan v.d. W. weet ik niet meer, maar eens ging de steiger aan de wandel en hing een van de elektriciens aan de balken. Het liep allemaal goed af. De bouw vorderde gestaag en velen zullen nog goede herinneringen hebben aan die periode, aan de saamhorigheid en het accepteren van elkaars beperkingen. Anne was een kei en onvermoeibaar maar duldde geen tegenspraak als het ging om het plan. Sommigen wilden zich strikt houden aan een begroting, afspraak is afspraak, anderen vonden dat op een orgel en gordijnen niet beknibbeld mocht worden. Soms ging dat er hard aan toe maar allen denken met weemoed terug aan die periode van: Geloof, Hoop en Liefde.
De openingsdienst in de middag van de 4e advent, op de kale vloer, werd geleid door de dominees Pettinga en Van der Linde. De naam De Hoeksteen was door diverse personen genoemd en alle gezangen waarin het woord hoeksteen voorkwam werden in die dienst gezongen. De begroting werd met bijna 20 % overschreden maar Ben wist overal subsidie vandaan te slepen en de ton eigen bijdrage van de gemeenteleden, juist ja, die werd overschreden. Een van de aardigste documenten in het archief is dat enkele jaren na de opening notaris Van der Beugel een streep haalde door de hypotheek.
Geloven doet wonderen.